Ευαίσθητο θέμα, η καταμέτρηση πληθυσμού στα Βαλκάνια

Η καταμέτρηση πληθυσμού που προβλεπόταν να διεξαχθεί στην Αλβανία, μετατράπηκε σε ένα θέμα με μεγάλη πολιτική ευαισθησία. Οι Αλβανοί αξιωματούχοι ανακοίνωσαν πως αναγκάστηκαν να αναβάλουν την καταμέτρηση πληθυσμού που θα πραγματοποιούνταν τον Απρίλιο ου 2011, λόγων των τοπικών εκλογών που αθ διεξαχθούν τον Μαΐο. Ενώ διατυπώνονται ισχυρισμοί περί του ότι η σημαντικότερη αιτία που κρύβεται πίσω από μια τέτοια απόφαση είναι οι αντιπαραθέσεις που απασχολούν την επικαιρότητα της Αλβανίας σχετικά με την εδώ ελληνική μειονότητα. Επειδή στην καταμέτρηση πληθυσμού, μια από τις ερωτήσεις που θα απευθύνεται θα αφορά την εθνική καταγωγή, οι εθνικιστές ανησυχούν για την αύξηση του αριθμού των Αλβανών πολιτών οι οποίοι θα δηλώσουν ελληνικής καταγωγής.

Σύμφωνα με την καταμέτρηση πληθυσμού που πραγματοποιήθηκε το 1989, ο πληθυσμός της ελληνικής μειονότητας που ζει στα νότια της Αλβανίας ήταν γύρω στους 59 χιλιάδες.

Οι ελληνικές αρχές όμως από τότε ισχυρίζονται πως ο αριθμός των Ελλήνων στην Αλβανία είναι πολύ πιο μεγαλύτερος και ότι οι περισσότεροι των Ελλήνων φοβήθηκαν να δηλώσουν ελεύθερα την εθνική τους καταγωγή. Υπήρξαν μάλιστα ορισμένοι που υποστήριζαν ότι οι Έλληνες αποτελούν το 12 % του συνολικού πληθυσμού της Αλβανίας. Εξαιτίας των ιστορικών θέσεων της Ελλάδας για τα νότια της Αλβανίας, επικρατεί μια ιδιαίτερη ευαισθησία μεταξύ των Αλβανών αναφορικά μ την ελληνική μειονότητα στη Αλβανία εδώ και αρκετό διάστημα.

Η Ελλάδα που κατά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο είχε κατελάβει τα νότια της Αλβανίας, τον Απρίλιο του 1916 ανακήρυξε κομμάτι της Ελλάδας τα εδάφη αυτά. Η Αλβανία μπόρεσε να πάρει υπό τον έλεγχο της τα σχετικά εδάφη  μετά το 1921. Αν και διατηρήθηκε η εδαφική ακεραιότητα της Αλβανίας, παρέμεινε ζωντανή στις μνήμες η περιπέτεια της Ελλάδας στα νότια της Αλβανίας. Για τον λόγο αυτό οι Αλβανοί τήρησαν συνεχώς μια καχύποπτη στάση ενάντια της ελληνικής μειονότητας. Για παράδειγμα κατά την μετακομμουνιστική περίοδο η σημαντικότερη ανησυχία για τους Αλβανούς αξιωματούχους αποτέλεσε η επιθυμία των Ελλήνων εθνικιστών να προσαρτήσουν στη Ελλάδα τα νότια της Αλβανίας και η διατύπωση του αιτήματος περί αυτονομίας από την ελληνική μειονότητα. Ενώ τα όσα βιώθηκαν κατά τις προετοιμασίες για την καταμέτρηση πληθυσμού του 2011, έδειξαν πως η ελληνική μειονότητα στην Αλβανία εξακολουθεί να διατηρεί το δυναμικό δημιουργίας προβλημάτων στις σχέσεις Αθηνών – Τιράνων.

Στην καταμέτρηση πληθυσμού που προγραμματίζεται να γίνει η εθνική ταυτότητα θα καταχωρηθεί βάσει τη δήλωση του ερωτηθέντος. Για τον λόγο αυτό ορισμένοι κύκλοι ανησυχούν ότι ο αριθμός των μελών της ελληνικής μειονότητας μπορεί να βγει μεγαλύτερος από ότι είναι σήμερα. Η πραγματική ανησυχία πάντως είναι ότι, ακόμα και άτομα αλβανικής καταγωγής ενδέχεται να δηλώσουν Έλληνες για να εγκατασταθούν ευκολότερα στην Ελλάδα. Γίνονται προειδοποιήσεις από πολύ πιο πριν για το ότι Αλβανοί που ψάχνουν δουλειά στην Ελλάδα, αλλάζουν τα ονόματα τους με Ελληνικά για να αποκτήσουν την ελληνική υπηκοότητα.

Σύμφωνα με τον επικεφαλή του Ανωτάτου Συμβουλίου Δικαιοσύνης Κρέσνικ Σπαχίουτον Φεβρουάριο μήνα 3.800 πολίτες που φαίνεται ότι είναι αλβανικής καταγωγής στα δημοτολόγια, άλλαξαν ως ελληνική την εθνική τους καταγωγή. Οι εκπρόσωποι της ελληνικής μειονότητας από την άλλη δηλώνουν πως τα όσα συμβαίνουν δεν έχουν σχέση με αλλαγή εθνικής ταυτότητας αλλά ότι άτομα ελληνικής καταγωγής που νωρίτερα εξαιτίας των πιέσεων που ασκούνταν δήλωσαν Αλβανοί, τώρα παίρνουν πίσω την πραγματική τους ταυτότητα. Οι εξελίξεις προς αυτή την κατεύθυνση πυροδοτούν την εχθρική στάση των Αλβανών εθνικιστών ενάντια στην ελληνική μειονότητα. Γίνονται προειδοποιήσεις ότι η καταμέτρηση πληθυσμού στην οποία θα δηλώνεται η εθνική καταγωγή θα κάνει τους Έλληνες να βάλουν και πάλι μάτι στα αλβανικά εδάφη. Ενώ τις τελευταίες εβδομάδες αυξάνεται ο αριθμός των διαδηλώσεων κατά της καταμέτρησης πληθυσμού. Η αντιπολίτευση επιχείρησε να ωφεληθεί από την κατάσταση. Με μεγάλη πιθανότητα η κυβέρνηση για αυτό ακριβώς τον λόγο, θεώρησε μια σωστή την πραγματοποίηση καταμέτρησης πληθυσμού μετά τις τοπικές εκλογές.

Μια ομάδα Αλβανών εθνικιστών, απαιτούν την καταμέτρηση και των Αλβανών στην Ελλάδα ως αντάλλαγμα καταμέτρησης των Ελλήνων στην Αλβανία. Η Ελλάδα ενδιαφέρεται από κοντά για τη ελληνική μειονότητα στην Αλβανία, ενώ απορρίπτει από τη δεκαετία του 40 τη ύπαρξη αλβανικής μειονότητας στα δικά της εδάφη. Οι Αλβανοί που ζουν σήμερα στην Ελλάδα συγκεντρώνονται κάτω από τρεις κατηγορίες, οι Ορθόδοξοι Χριστιανοί, οι μουσουλμάνοι και οι Τσάμηδες. Σημειώνεται πως οι Ορθόδοξοι Αλβανοί έχουν εξελληνιστεί σε μεγάλο βαθμό. Ενώ ο αριθμός των Αλβανών Μουσουλμάνων που μετανάστευσαν στην Ελλάδα υπολογίζεται γύρω στους 400 χιλιάδες. Ενώ οι Αλβανοί στην περιοχή Τσαμερία είναι περίπου 100 χιλιάδες. Προκαλεί ένταση στις σχέσεις ανάμεσα σε Αθήνα και Τίρανα ακόμα και σήμερα το γεγονός ότι η Ελλάδα κατά την περίοδο μετά το 1945 εξόρισε πάνω από 30 χιλιάδες Τσάμηδες. Για όλους αυτούς τους λόγους λοιπόν, ενδιαφέρει από κοντά και την Ελλάδα η καταμέτρηση πληθυσμού στην Αλβανία.